Cách đây tròn 89 năm, vào ngày 20/06/1931, tại Hang Phia Nọi, xóm Cốc Sâu, xã Sóc Hà nay thuộc xã Trường Hà, các đồng chí Hoàng Tô, Đào Đức và Phúc Kiến đã thành lập Chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên của huyện Hà Quảng, do đồng chí Hoàng Tô làm Bí thư. Dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chi bộ Đảng Hà Quảng đã tập hợp nhân dân cùng với quân dân cả nước đoàn kết một lòng, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, đấu tranh giành độc lập, tự do, bảo vệ và xây dựng Tổ quốc.
Vừa mới ra đời nhưng chỉ trong một thời gian ngắn từ năm 1931 - 1935 các cơ sở Đảng đã được phát triển mở rộng ở Sóc Giang, Hòa Mục và các vùng lân cận tạo thành một hệ thống tổ chức cách mạng trên địa bàn huyện. Đến tháng 5 năm 1936, Đảng bộ huyện Hà Quảng được thành lập. Sự kiện này đánh dấu bước trưởng thành nhanh chóng của tổ chức Đảng ở Hà Quảng và phong trào cách mạng trên địa bàn huyện. Từ năm 1936 - 1939, huyện ủy Hà Quảng đã cử những đồng chí cán bộ ưu tú gây dựng cơ sở cách mạng tại các địa danh Lương Can, Háng Tháng, Bó Gai, Nà Sác, Pác Bó, Kéo Yên đều có tổ chức cơ sở Đảng. Suốt 1 giải biên cương từ Sóc Giang đến Pác Bó và các xã trong vùng Lục khu, các cơ sở cách mạng đã được củng cố xây dựng trở thành địa bàn vững chắc của cách mạng toàn huyện. Nhân dân địa phương có truyền thống yêu nước, sớm giác ngộ cách mạng tin tưởng vào sự lãnh đạo cuả Đảng mà đầu năm 1941 Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã quyết định chọn Pác Bó - Hà Quảng là điểm trở về nước và cũng là nơi an toàn nhất để lập căn cứ địa chỉ đạo cách mạng Việt Nam. Với tầm nhìn của một nhà chiến lược tài tình Người đã chủ trì Hội nghị Trung ương lần thứ XIII đề ra những sách lược quan trọng, quyết định vận mệnh của đất nước và tại đây Người quyết định thành lập Mặt trận Việt Minh.
Dưới sự chỉ đạo của Trung ương Đảng, phong trào cách mạng của Hà Quảng ngày phát triển lan tỏa ra các địa phương khác. Năm 1942 và năm 1943 phong trào Việt Minh của huyện tiếp tục được củng cố đại bộ phận các gia đình đều có người tham gia hoạt động cứu quốc. Theo chủ trương của cấp trên một số cán bộ đảng viên ưu tú của huyện tham gia các đội Nam tiến, Tây tiến, Đông tiến để tuyên truyền vận động quần chúng  mở rộng căn cứ địa Việt Bắc. Lo sợ trước sự lớn mạnh của phong trào cách mạng của huyện, năm 1944 thực dân Pháp đã ra tay khủng bố tàn khốc hơn 20 đảng viên huyện Hà Quảng bị chúng giết hại dã man. Trong những ngày đẫm máu đó, Đảng bộ huyện lãnh đạo cán bộ đảng viên vẫn bám đất, bám làng chỉ đạo nhân dân kiên trì đấu tranh với kẻ thù, đì đầu trong cuộc đấu tranh đó là Đội vũ trang của huyện phối hợp với lực lượng chiến đấu các xã tiến hành trừ khử những tên tay sai, mật thám, phản động nguy hiểm ...vào ngày 11/3/1945 nhân dân các dân tộc huyện Hà Quảng dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ huyện đã vùng lên chiến đấu các xã xung quanh Sóc Hà, đánh chiếm huyện lỵ và Đồn Sóc Giang giành chính quyền và là một trong những địa phương giành được chính quyền sớm nhất cả nước góp phần đẩy nhanh cuộc cách mạng tháng 8 năm 1945 thành công.
Sau khi giành được chính quyền, Đảng bộ huyện Hà Quảng sớm bắt tay củng cố xây dựng tổ chức đảng, tổ chức bộ máy chính trị vững mạnh để triển khai thực hiện nhiệm vụ của địa phương. Phát động nhân dân tăng gia sản xuất xây dựng cuộc sống mới, chuẩn bị tinh thần, vật chất cùng nhân dân cả nước tiến hành 2 cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân pháp ( 1945-1954) và đế quốc Mỹ xâm lược ( 1954-1975).
Trong 2 cuộc chiến đấu, Đảng bộ huyện Hà Quảng đã tập trung chỉ đạo sản xuất tạo ra nhiều sản phẩm ủng hộ cho tiền tuyến. từ năm 1960 - 1961 hầu hết các hộ nông dân đều đi vào làm ăn tập thể; hàng năm luôn hoàn thành và hoàn thành các chỉ cấp trên giao. Bên cạnh đó  động viên con em lên đường  nhập ngũ diệt giặc, góp phần quan trọng cho 02 cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ giành thắng lợi, Bắc Nam thống nhất vui chung một nhà năm 1975.
Theo số liệu tổng hợp mà chúng tôi nắm được riêng trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, huyện Hà Quảng huy động được 474,2 tấn lương thực; 2.483,7 tấn thực phẩm cho Nhà nước; 3.032 thanh niên lên đường tòng quân tham gia vào các binh chủng quân đội cách mạng Việt Nam chiến đấu tại các chiến trường miền Nam và một số người con ưu tú của Hà Quảng đã trưởng thành, trở thành tướng lĩnh cấp cao của Quân đội nhân dân Việt Nam. Bên cạnh đó cũng có nhiều người con mãi mãi không trở về  góp phần tô thắm thêm truyền thống yêu nước của nhân dân Hà Quảng.
Kết thúc chiến tranh, nhờ những công lao đóng góp trong 2 cuộc kháng chiến và bảo vệ Tổ quốc; Đảng, Nhà nước đã phong tặng huyện cùng 6 xã cũ của huyện Hà Quảng (Trường Hà, Nà Sác, Phù Ngọc, Đào Ngạn, Kéo Yên) và 03 cá nhân danh hiệu :"Anh hùng lực lưỡng vũ trang nhân dân"; 05 bà mẹ được phong tặng "Mẹ Việt Nam anh hùng" nhiều người được công nhận lão thành cách mạng, có công với nước...
Phát huy những truyền thống quý báu của các cuộc đấu tranh cách mạng và kế thừa kinh nghiệm các thế hệ đi trước Đảng bộ huyện tiếp tục lãnh đạo nhân dân ra sức quyết tâm thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Cùng với sự đổi mới toàn diên do Trung ương Đảng khởi xướng (1986). Bước vào thời kỳ đổi mới, từ một huyện có nền kinh tế chậm phát triển, nông nghiệp vẫn chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu kinh tế, Ban Chấp hành Đảng bộ huyện đã đề ra những mục tiêu cụ thể, phù hợp với từng giai đoạn và đã đạt nhiều thành tựu quan trọng. Cụ thể việc thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XIX nhiệm kỳ 2015 - 2020, Huyện ủy tiếp tục chỉ đạo chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi từng vùng phù hợp đạt giá trị kinh tế cao như: thuốc lá, ngô, lạc, lợn đen, lợn Tắp Ná, bò U...và một số mô hình trồng gừng, nghệ, ớt mở ra triển vọng cho bà con nâng cao thu nhập và đạt giá trị sản xuất nộng nghiệp của huyện từ 36,5 triệu đồng/ha năm 2016 lên 37,5 triệu đồng/ ha năm 2019. Theo số liệu "Dự thảo báo cáo chính trị tại Đại hội Đảng bộ huyện khóa XX, nhiệm kỳ 2020 - 2025"  từ năm 2015 - 2020 tốc độ tăng trưởng kinh tế của huyện là 7,4%/năm, đạt 105,7% mục tiêu Nghị quyết Đại hội đề ra, năm 2019 thu nhập bình quân 19, 5 triệu đồng/ người đạt 108% KH; tổng sản lượng lương thực có hạt hàng năm đạt trên 39.989 tấn; thu ngân sách luôn đạt và vượt chỉ tiêu tỉnh giao; giảm tỷ lệ hộ nghèo mỗi năm trên 5,22%/ năm đạt 115% KH; Trong giai đoạn 2015 - 2020 phong trào phát triển làm đường giao thông nông thôn trở thành khâu đột phá về phát triển kinh tế xã hội ở địa phương. với phương châm Nhà nước hỗ trợ vật liệu nhân dân đóng góp ngày công. kết quả cải tạo nâng cấp, mở mới 331 km đường liên xã, xóm; 100,57 km đường nội đồng. Đến nay 100% các xã có đường ô tô đến trung tâm; 3 xã Trường Hà, Sóc Hà và Ngọc Đào được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới; 97,2% dân cư được sử dụng nước hợp vệ sinh;100% trạm y tế xã có bác sỹ; 88,8% xóm có nhà văn hóa. Các cơ sở hạ tầng từng bước được Nhà nước đầu tư xây dựng; thương mại dịch vụ, du lịch, kinh tế Cửa khẩu có bước phát triển và các thành phần kinh tế hoạt động hiệu quả. Lĩnh vực văn hóa, xã hội có nhiều chuyển biến tích cực, chăm sóc sức khỏe, chất lượng giáo dục từng bước được nâng cao, hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao  phát triển. Mở 142 lớp đào tạo nghề cho 9.000 lao động nông thôn, giới thiệu việc làm cho 3.398 lao động trong nước, 20 người xuất khẩu lao động nước ngoài. công tác quốc phòng, an ninh luôn được giữ vững.
Sau khi sáp nhập huyện Thông Nông vào huyện Hà Quảng, Đảng bộ huyện đã khẩn trương kiện toàn bộ máy tổ chức, nâng cao năng lực lãnh đạo và hiệu quả hoạt động của các cơ quan ban ngành, tổ chức chính trị xã hội. Đến nay toàn Đảng bộ có 54 chi, đảng bộ trực thuộc Huyện ủy, 279 chi bộ dưới cơ sở với tổng số 7.367 đảng viên chiếm 12,38% so với dân số toàn huyện. Đảng bộ luôn quan tâm nâng cao  chất lượng sinh hoạt chi bộ, công tác phát triển đảng từ 2015 đến nay kết nạp được 1.693 đảng viên mới, xóa được xóm trắng về đảng viên tạo thuân lợi cho việc triển khai hiệu quả Chỉ thị, Nghị quyết các cấp. Hiện nay toàn Đảng bộ đang tiếp tục học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, gắn với thực hiện kiểm điểm tự phê bình và phê bình theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XI), góp phần xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh. Đẩy mạnh phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư”; thực hiện tốt các chính sách đảm bảo an sinh xã hội;  xây dựng các tổ chức Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể trong sạch, vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ  trong giai đoạn mới.
Hướng tới Kỷ niệm 89 năm Ngày thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên của huyện Hà Quảng (20/06/1931 - 20/06/2020), Huyện ủy, UBND huyện đã phát động nhiều phong trào thi đua sôi nổi, sâu rộng trong toàn Đảng bộ về học tập, lao động sản xuất, phát triển kinh tế nâng cao mức sống của người dân, chỉ đạo triển khai xây dựng một số công trình chào mừng Đại hội Đảng các cấp. Qua đó, tuyên truyền, giáo dục truyền thống yêu nước, tinh thần cách mạng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân trong huyện. Đây thực sự là đợt sinh hoạt chính trị râu rộng, ngày hội lớn của Đảng bộ và nhân dân Hà Quảng.
Những kết quả đạt được của nhân dân các dân tộc huyện Hà Quảng trong 89 năm qua dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ huyện là rất đáng trân trọng và tự hào, thể hiện sự nỗ lực, phấn đấu bền bỉ, luôn đoàn kết, thống nhất, sáng tạo của cấp ủy, chính quyền các cấp, quyết tâm chung sức đồng lòng thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XIX đã đề ra./